Κοινωνιολογία

Εργαλεία για την Καλή Ζωή

Στα χρόνια που μας έρχονται σκοπεύω να επεξεργαστώ έναν επίλογο στη βιομηχανική εποχή. Θέλω να ιχνηλατήσω τις αλλαγές στη γλώσσα, στον μύθο, στο τελετουργικό και στο δίκαιο που συνέβησαν στην τωρινή εποχή της δημοσιότητας και της υποχρεωτικής φοίτησης στο σχολείο. Θέλω να περιγράφω το μονοπώλιο του φθίνοντος βιομηχανικού τρόπου παραγωγής και την εξαφάνιση των επαγγελμάτων που γέννησε η βιομηχανία και εξυπηρετεί αυτός ο τρόπος παραγωγής.
Κυρίως θέλω να δείξω ότι τα δύο τρίτα των ανθρώπων μπορούν ακόμη να αποφύγουν να περάσουν από τη βιομηχανική εποχή, αν επιλέξουν τούτη τη στιγμή μία μεταβιομηχανική ισορροπία στον τρόπο παραγωγής τους, ισορροπία που θα υποχρεωθούν να υιοθετήσουν και τα υπερβιομηχανοποιημένα έθνη ως εναλλακτική λύση στο χάος. Για να προετοιμαστούμε για το έργο αυτό, υποβάλλω στον κριτικό σχολιασμό το κείμενο που ακολουθεί.

Εναντίον του Αυτοκινήτου

Η κοινωνία μας στηρίζεται στην ελεεινή πίστη στο ιδιωτικό άτομο -δηλαδή πιστεύει ότι ο καθένας ξέρει πού πηγαίνει, τι θέλει, τι κάνει, τι αγοράζει. Στηρίζεται στο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αγοράζουν και θέλουν αυτό που τους προστάζουν να αγοράσουν. Το αυτοκίνητο είναι το σύμβολο αυτής της κοινωνίας.

Γυναίκα – Ένα Όνειρο από την Αρχή

Ο Διονύσιος Βάγιας εξερευνά την terra incognita – τη γυναίκα, σε πολλές ουσιώδεις εκφάνσεις της: ως ωραίο φύλο, γυναίκα του πόθου, ερωμένη, σύντροφο, συνομιλήτρια ή κοινωνικά αδικημένη: ως φεμινίστρια, αλλά και ως συγγενή, μητέρα, κόρη, αδελφή ή εξαδέλφη. Συνυφαίνει μέσα σε αυτές τις εκφάνσεις του θηλυκού το αθόρυβο έργο του χρόνου: τη μοίρα της γήρανσης. Εστιάζει από την αρχή μέχρι το τέλος της εργασίας του στον ισόβιο κλυδωνισμό του άνδρα, στη δίνη που προκαλεί στη ζωή του το πέρασμά της. Η έρευνα αυτή καθοδηγείται από την φαινομενολογική ματιά, στην οποία εισρέουν ως ένα, τόσο οι φιλοσοφικές καταβολές του γράφοντος, όσο και η εντρύφησή του στο ψυχικό.

Γαμήλιες Πρακτικές και Στρατηγικές Νεαρών Ελληνοποντίων Γυναικών από την Πρώην Σοβιετική Ένωση

Το βιβλίο  μελετά πτυχές των γαμήλιων πρακτικών και στρατηγικών των νεαρών Ελληνοπόντιων γυναικών από την πρώην Σοβιετική Ένωση και των οικογενειών τους, μετασχηματίζοντας τις κανονικότητες της ελληνοποντιακής κοινότητας περί γάμου και οικογένειας.

Άρτος & Θεάματα

Το βιβλίο είναι από τα λίγα που έχει στη διάθεσή του ο έλληνας αναγνώστης αναφορικά με τη σχέση πολιτισμού και πολιτικής. Πλουτίζει θετικά τη σχετική βιβλιογραφία, ενσπείροντας καινά δαιμόνια σ’ ένα ζήτημα όπως αυτό της μαζικής κουλτούρας, στο οποίο κυκλοφορούν αρκετές αναχρονιστικές απόψεις στον τόπο μας. Αν σκεφτεί μάλιστα κανείς ότι η έλλειψη ενός ευρέος δημόσιου διαλόγου και οι πολλές προκαταλήψεις επιτρέπουν να πλανάται στον αέρα μια σχετική ιδεολογική τρομοκρατία, η οποία καταφέρνει να επικρατήσει σε ορισμένα πολιτιστικά περιβάλλοντα, εμποδίζοντάς τα να γονιμοποιήσουν τολμηρές προτάσεις για μια σύγχρονη πολιτιστική πολιτική.
Πολύ καλή η μετάφραση του Ζήση Σαρίκα, και χρήσιμες οι παραπομπές στα βιβλία εκείνα που κυκλοφορούν και στα ελληνικά. (Μυρσίνη Ζορμπά, ΤΑ ΝΕΑ, 2000)

Από την Επανάσταση στις Εξεγέρσεις

Η λέξη “επανάσταση” ήταν σ όλα τα στόματα όταν γράφηκε το βιβλίο αυτό (το 1972). Οι άνθρωποι πίστευαν ότι η κατάληψη της κρατικής εξουσίας θ άλλαζε τον κόσμο και τη ζωή. Ο Ζακ Ελλύλ, εξετάζει συγκεκριμένα την επανάσταση και αναρωτιέται: – Ποιο είναι σήμερα, αν υπάρχει, το επαναστατικό υποκείμενο; – Υπάρχει προλεταριάτο; – Ποιο είναι σήμερα; – Οι λαοί του Τρίτου Κόσμου; – Οι μισθωτοί συλλήβδην; – Η νεολαία; – Ποιες είναι οι μέθοδοι των κοινωνικών αγώνων; – Είναι ο ανταρτοπόλεμος (ιδίως στη λατινική Αμερική); – Είναι η αντικουλτούρα και τα κινήματα των Μαύρων στις Η.Π.Α.; – Τι ήταν η Πολιτιστική επανάσταση στην Κίνα; – Ποιο ήταν το νόημα των φοιτητικών εξεγέρσεων στη Δυτική Ευρώπη; Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σήμερα η συνολική επανάσταση είναι ανέφικτη και ότι αυτό που μπορεί να έχει πραγματικό αντίκρισμα στις συνθήκες ζωής μας είναι οι τοπικές, επιμέρους εξεγέρσεις ενάντια στην Αγία Τριάδα των κοινωνιών μας: ενάντια στο Κράτος, ενάντια στο Έθνος, ενάντια στην Τεχνική.

Ακουστικοί Κόσμοι: Ηχητική Ανθρωπολογία στο Τροπικό Δάσος

Οι πυκνοϋφασμένοι ηχητικοί ιστοί του τροπικού δάσους προσδιορίζουν τους όρους για τη συγκρότηση ιδιαίτερων αισθητηριακών και συμβολικών διευθετήσεων. Η ακοή κατέχει κεντρικό ρόλο στο πυκνό τροπικό δάσος, τόσο για τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων, όσο και για την τελετουργική ζωή, το συμβολικό σύστημα και ευρύτερα την κοσμολογία των τοπικών κοινωνιών. Η αίσθηση του χώρου ως βιωμένου τόπου και ως συμβιωτικής σχέσης και εμπειρίας στηρίζεται κατά μέγα μέρος στις ακουστικές προσλήψεις και τις ηχητικές (ανα)δημιουργίες αυτών των προσλήψεων, όπως αυτές αποτυπώνονται στις γλωσσικές μορφές και επιτελέσεις, καθώς και στις καλλιτεχνικές εκφράσεις, των πολιτισμών του δάσους. Θα πρέπει να φανταστούμε αισθητηριακούς κόσμους και κοσμολογικά συστήματα όπου οι άνθρωποι ζουν όλη τους τη ζωή μέσα σ’ ένα ηχηρό περιβάλλον, όπου η σιωπή είναι κάτι αδιανόητο και η ακοή είναι πολύτιμη.

Gypsy Folktales From Greece

When we think of the arts in relation to Roma, we think of music and dance, performance arts that are easily accessible to the public at large. Storytelling is considered a significant art form among the Roma but it is a private one, reserved and intended for transmission strictly within their own community.

The book you hold in your hands, Gypsy Folktales from Greece, is a selection of 20 unique and vivid Romani tales, lovingly collected by sociologist-ethnologists Rita Spanouli and Giorgos Lepeniotis over the course of three decades of visits to Romani camps and settlements, and living and traveling with nomadic groups of Roma throughout mainland Greece.

“Παράνομος” Ταξιδιώτης – Μια αυτο-εθνογραφία των Συνόρων

Ο Σαχράμ Χοσραβί είναι καθηγητής Ανθρωπολογίας στη Στοκχόλμη, με καταγωγή από το Ιράν. Εχει μελετήσει τον εξαναγκαστικό εκτοπισμό, καθώς και τις έννοιες του χρόνου και της αναμονής (σε σχέση με το προσφυγικό και την εξαναγκασμένη μετανάστευση), του πρεκαριάτου, του ασύλου.

Πριν από λίγο καιρό, κυκλοφόρησε σε μετάφραση Κατερίνας Τομανά και με πρόλογο του συγγραφέα για την ελληνική έκδοση (!), το βιβλίο του «“Παράνομος ταξιδιώτης” – Μια αυτοεθνογραφία των συνόρων». Στις 256 σελίδες του βιβλίου, ο Χοσραβί περιγράφει τις περιπλανήσεις του σε Ιράν, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ινδία έως να καταλήξει στη Σουηδία… Ενα εξαιρετικό ανάγνωσμα, τελείως επίκαιρο, για να καταλάβουμε (επιτέλους!) ότι δεν υπάρχουν «λαθρομετανάστες», αλλά άνθρωποι «αόρατοι» από το κράτος. Οχι γιατί δεν φαίνονται, αλλά γιατί κανείς δεν θέλει να τους δει. (Νόρα Ράλλη, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Ιούλιος 2022)

1 2 3