Ελληνική Λογοτεχνία

Καλοδιάβατες οι ισιάδες της ζωής.
Τα κότσια του καθενός μετριούνται στις ανηφοριές της.
Κάποιοι επιλέγουν να σταθούν γενναίοι.
Άλλοι, δειλοί ριψάσπιδες, τρέπονται σε φυγή
αποποιούμενοι ακόμη και την ιδιότητα του γονέα.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Φιλομήλα ήταν κόρη του βασιλιά της Αθήνας Πανδίονα και αδερφή της Πρόκνης, η οποία με τη σειρά της ήταν σύζυγος του Τηρέα, γιου του θεού Άρη και βασιλιά της Θράκης.

Ο μύθος ανασκευάστηκε στην τραγωδία του Σοφοκλή Τηρεύς, αν και δυστυχώς μόνο ελάχιστοι στίχοι της έχουν διασωθεί σήμερα. Η παλαιότερη πηγή που διαθέτουμε για τον μύθο πηγάζει από το ποιητικό έργο του Οβιδίου Μεταμορφώσεις.

Στο βιβλίο Ο βιασμός της Φιλομήλας, μολονότι ο πυρήνας του μύθου διατηρείται άθικτος, το παρασκήνιο της τραγωδίας και η εξέλιξη της πλοκής μεταφέρονται σε πρόσωπα και καταστάσεις που αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη εποχή. Ο μύθος μεταπλάθεται στη μορφή ενός φιλοσοφικού δράματος, προσαρμοσμένου στα ερωτήματα και στις προκλήσεις των δικών μας καιρών.

Ποιοι είναι οι ηγέτες στις μέρες μας; Ποιοι επιβάλλουν την τάξη στον κόσμο και ποιες αξίες υποστηρίζουν; Ποια είναι τα θύματα των εγκλημάτων που διαπράττονται εξ ονόματος αυτών των αξιών και πώς μπορούμε να αντιδράσουμε στην αδικία που προκαλούν;

Ο συγγραφέας της Φιλομήλας απορρίπτει τις δυαδικές αντιλήψεις «μαύρου – άσπρου», χωρίς όμως να υποκύπτει στη μοιρολατρία. Αντίθετα, εξερευνά την ψυχολογία των χαρακτήρων και με χειρουργική ακρίβεια διαχωρίζει τη λάμψη των εξωτερικών φαινομένων από τα σκοτεινά βάθη των εσωτερικών συναισθημάτων.

Το ανά χείρας βιβλίο εστιάζει στην υπαρξιακή πάλη του ανθρώπου, που καταρρέει ψυχικά αντιμετωπίζοντας τις έσχατες συνέπειες των επιλογών του.

Στο βιβλίο συνυπάρχουν και συσχετίζονται με τις εικόνες δύο τύποι κειμένου. Η γραμμική αφήγηση, η χρονολογική αναφορά των τόπων, των σχέσεων και των σκέψεων, η μηχανή της αποκάλυψης μιας γραμμής έντασης μεταξύ του βλέμματος του αφηγητή σε εκείνο τον τόπο και της αναπόλησης όσων υπήρχαν και συνέβαλαν, μαζί με τις συναισθηματικές προσθέσεις όσων δεν υπήρχαν αλλά δέθηκαν αυθαίρετα, στον καθορισμό ενός απολαυστικού συνόλου. Ο δεύτερος αφορά τις σημειακές προσθέσεις μικρών κειμένων-σημειώσεων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και όταν, χρόνια μετά, οι εικόνες αντιμετωπίστηκαν ξανά και άρπαξαν τη σκέψη, απαίτησαν να αποδοθεί ένα μικρό σχόλιο.

Ξέρω ότι δεν ξεχνάς. Η λησμονιά σκοτώνει, αλλά εσύ είσαι εδώ, μακριά ή κοντά δεν έχει σημασία, είσαι ζωντανή και πώς να ξεχάσεις, είσαι αέρινη, αερικό, μια απρόσιτη νεράιδα, η ιέρεια του παραμυθιού μια ύπαρξη που ταλαντεύεται ανάμεσα στο γενόμενο και τη φαντασία, γέννημα ονείρου που γρατζουνά με παιδική αφέλεια τα γαλάζια μου πρωινά.

Ο Βασίλης Κουκορίνης γεννήθηκε στο χωριό Γλώσσα της νήσου Σκοπέλου, που ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το ονομάζει “ψηλό χωριό” (στο διήγημά του Η ΝΟΣΤΑΛΓΟΣ). Από πολύ μικρός αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Αμερική (βλ. διήγημα ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ). Εκεί, δούλεψε, πάσχισε να διατηρήσει και να διαδώσει τη γλώσσα μας, ίδρυσε τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα και, συνάμα, έγραψε τα διηγήματά του, που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της ομογένειας και της Ελλάδας. Από τις δυο συλλογές διηγημάτων, που εξέδωσε στην Θεσσαλονίκη το 1964 και το 1967, επέλεξε ο ίδιος τα διηγήματα που αποτελούν τον παρόντα τόμο. Πρόσθεσε και ένα δύο ανέκδοτα κείμενά του, καθώς και δύο μελέτες για το έργο του: του Βολιώτη κ. Γιώργου Θωμά και του κοντοχωριανού του παπα-Κώστα Καλλιανού. “Ποτέ δεν έπαψε ο καθαρός, ο δροσερός, ο αναπαυτικός νοερός διάλογος με το νησί μου και τους ανθρώπους που άφησα πίσω να μου φτερώνει τη σκέψη και την ψυχή”, γράφει ο Βασίλης Κουκορίνης κι αυτόν ακριβώς τον διάλογο παρουσιάζει στα νησιώτικα διηγήματά του. Σημαντικό είναι και το κείμενό του για τον (επίσης Σκοπελίτη) Παύλο Νιρβάνα. Βιβλίο σπουδαίο, γιατί εκτός από τις λογοτεχνικές του αρετές, μας δείχνει πως πασχίζουν οι άνθρωποι να διατηρήσουν την ελληνικότητα, την δική τους και των ομοεθνών τους, στην μακρινή Αμερική.

Η μικρή θαλαμηγός ΕΙΜΑΡΜΕΝΗ, με τριμελές πλήρωμα, τον καπετάνιο και δύο γυναίκες, και έξι επιβάτες, τυχερούς ενός τηλεφωνικού διαγωνισμού, ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη για μία μαγευτική κρουαζιέρα στη Σκιάθο. Ο καιρός προμηνύεται θαυμάσιος. Αλλά λίγο μετά τον απόπλου, αρχίζουν να συμβαίνουν αλλόκοτα περιστατικά. Ακολουθούν μία σειρά φόνοι… Ποιο φρικτό μυστικό κρύβουν οι εννέα επιβάτες της θαλαμηγού ΕΙΜΑΡΜΕΝΗ; Πού τους οδηγεί η ειμαρμένη, που τους έχει τυλίξει στο ατσαλένιο δίχτυ της;

Με πρόλογο του Παύλου Νιρβάνα:
ό,τι έχει γράψει για τον Παπαδιαμάντη ο σκοπελίτικης καταγωγής λογοτέχνης και φίλος του κυρ-Αλέξανδρου.

Με επίμετρο του Γιάννη Κορδάτου: Ο μαρξιστής ιστορικός είχε γράψει μια Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, στην οποία μίλησε και για τον Παπαδιαμάντη. Από τα λίγα κείμενα που δεν εξυμνούν ανεπιφύλακτα τον μεγάλο σκιαθίτη δημιουργό.