Shahram Khosravi

Ο Shahram Khosravi είναι καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Από την αρχή της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας, ο Khosravi εργάζεται σε δύο γεωγραφικά και θεματικά ερευνητικά πεδία. Το ένα είναι η επισφάλεια στο αστικό Ιράν, και το άλλο οι μελέτες μετανάστευσης και συνοριακών πρακτικών στην Ευρώπη.

Author's books

“Παράνομος” Ταξιδιώτης – Μια αυτο-εθνογραφία των Συνόρων

Ο Σαχράμ Χοσραβί είναι καθηγητής Ανθρωπολογίας στη Στοκχόλμη, με καταγωγή από το Ιράν. Εχει μελετήσει τον εξαναγκαστικό εκτοπισμό, καθώς και τις έννοιες του χρόνου και της αναμονής (σε σχέση με το προσφυγικό και την εξαναγκασμένη μετανάστευση), του πρεκαριάτου, του ασύλου.

Πριν από λίγο καιρό, κυκλοφόρησε σε μετάφραση Κατερίνας Τομανά και με πρόλογο του συγγραφέα για την ελληνική έκδοση (!), το βιβλίο του «“Παράνομος ταξιδιώτης” – Μια αυτοεθνογραφία των συνόρων». Στις 256 σελίδες του βιβλίου, ο Χοσραβί περιγράφει τις περιπλανήσεις του σε Ιράν, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ινδία έως να καταλήξει στη Σουηδία… Ενα εξαιρετικό ανάγνωσμα, τελείως επίκαιρο, για να καταλάβουμε (επιτέλους!) ότι δεν υπάρχουν «λαθρομετανάστες», αλλά άνθρωποι «αόρατοι» από το κράτος. Οχι γιατί δεν φαίνονται, αλλά γιατί κανείς δεν θέλει να τους δει. (Νόρα Ράλλη, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Ιούλιος 2022)

Το Διαπεραστικό Βλέμμα των Ακτίνων Χ

Η τεχνολογία των ακτίνων Χ αναπτύχθηκε σε μια χρονική περίοδο που χαρακτηριζόταν από μίαν απαίτηση για πλήρη διαφάνεια και αναγνωρισιμότητα, εν μέρει ως αποικιοκρατική τακτική και εν μέρει ως τμήμα του κυβερνητικού μηχανισμού των αναδυόμενων σύγχρονων εθνών-κρατών. Το ‘Χ’ στο ‘ακτίνες Χ’ αναφέρεται στο άγνωστο και μυστηριώδες. Οι ακτίνες Χ υποτίθεται πως καθιστούν ορατό το αόρατο και αποκαλύπτουν αυτό που είναι κρυμμένο. Χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για ιατρικές διαγνώσεις, αλλά σύντομα αποτέλεσαν μια τεχνική επιτήρησης και αστυνόμευσης, στην οποία η κεντρική επιθυμία ήταν να «βλέπει κανείς μέσα» στα ανθρώπινα όντα. Κατά συνέπεια αναδύθηκε ένα νέο καθεστώς ορατότητας. Ένα διεισδυτικό βλέμμα απαιτεί διαφάνεια και γύμνια.

Το νέο καθεστώς ορατότητας έχει δημιουργήσει ένα σύνθετο σύστημα ανάδειξης της ετερότητας των φυλετικοποιημένων, σεξουαλικοποιημένων και έμφυλων σωμάτων. Όλα αυτά γίνονται με σκοπό να καταστήσουν τον Άλλο διάφανο και αναγνωρίσιμο. Η θέληση για γνώση δεν έχει την έννοια της αναγνώρισης του Άλλου, αλλά την έννοια της σύλληψης, της πρόσληψης. Η πρόθεση είναι η κυριαρχία. Κάνοντας την Άλλη αναγνωρίσιμη, το σώμα της σπάει και κομματιάζεται σε μετρήσιμα κομμάτια δεδομένων. Η αναγνωρισιμότητά της την καθιστά απρόσωπη, ανώνυμη, άυλη, σαν μια σιλουέτα σε μια ακτινογραφία. Το κοινό σε όλες αυτές τις τεχνολογίες είναι πως το άτομο στερείται το ανθρώπινό του πρόσωπο, ενώ τα πάντα σχετικά με αυτήν (το σώμα, το υπόβαθρο, το άτομό της) καταγράφονται, απλουστεύονται, τεκμηριώνονται και εξηγούνται. Το σώμα της Άλλης είναι υπερορατό και ταυτόχρονα αόρατο