Δημήτρης Τζελέπης

Author's books

Επισκόπηση της λατινικής λογοτεχνίας στα ΡΩΜΑΪΚΑ του Αλ. Μαυροκορδάτου του “Εξ Απορρήτων”

Μία ἀπὸ τὶς ἰδιαιτερότητες τοῦ ἱστορικοῦ ἔργου τοῦ Ἀλέξανδρου Μαυροκορδάτου τοῦ «ἐξ Ἀπορρήτων» (1641-1709) τὸ ὁποῖο τιτλοφορεῖται Τὰ Ῥωμαϊκὰ καὶ πραγματεύεται σὲ τέσσερα βιβλία-κεφάλαια τὴν ἱστορία τῶν Ρωμαίων εἶναι πὼς κάποιες φορὲς ὁ ἱστορικὸς διακόπτει τὴν ἀφήγηση τῶν γεγονότων, προκειμένου νὰ ἀναφερθεῖ στοὺς Ρωμαίους συγγραφεῖς ποὺ ἔζησαν καὶ δημιούργησαν τὰ ἔργα τους κατὰ τὴ διάρκεια τῆς περιόδου ποὺ προηγήθηκε.
Τὰ παρενθετικὰ αὐτὰ τμήματα, τὰ ὁποῖα συνιστοῦν, κατ’ οὐσίαν, μιὰ ἐγκιβωτισμένη στὴ ρωμαϊκὴ ἱστορία λατινικὴ γραμματολογία, εἶναι πέντε στὸν ἀριθμό. Τὸ πρῶτο καὶ πλέον σύντομο (βιβλίο α΄) ἀφορᾶ στὶς ἀπαρχὲς τῆς λογοτεχνίας τῶν Ρωμαίων, ἐνῶ τὸ δεύτερο (βιβλίο γ΄) στοὺς ποιητὲς τῶν πρώτων αἰώνων τῆς ἱστορίας τους. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, τὸ τρίτο τμῆμα (βιβλίο γ΄) ἀναφέρεται στοὺς συγγραφεῖς τῶν ἐτῶν 241-153 π.Χ., ἐνῶ τὸ τέταρτο (βιβλίο γ΄) σὲ ὅσους συνέγραψαν τὰ ἔργα τους ἕως καὶ τὸ ἔτος 49 π.Χ. Τὸ πέμπτο, τέλος, καὶ τελευταῖο τμῆμα (βιβλίο δ΄) περιλαμβάνει τοὺς συγγραφεῖς ποὺ ἔζησαν ἀπὸ τὴν ἀνάρρηση στὴν ἐξουσία τοῦ Ἰούλιου Καίσαρα (48 π.Χ.), ἕως καὶ τὸν θάνατο τοῦ αὐτοκράτορα Νέρωνα τὸ 68 μ.Χ.
Στὴν παρούσα ἔκδοση συγκεντρώνονται καὶ ὑπομνηματίζονται τὰ παρενθετικὰ αὐτὰ τμήματα. Ὁ σχολιασμὸς ἔχει στὸ ἐπίκεντρό του τόσο ζητήματα ποὺ ἀφοροῦν στὴ γλώσσα τοῦ κειμένου ὅσο καὶ στὸ τόσο πλούσιο καὶ ἐνδιαφέρον περιεχόμενό του.

Θρινακιήν δ’ ες νήσον αφιξεαι – Ταξιδεύοντας στη γη της Σικελίας

Το όνομα της Σικελίας, κάθε φορά που το φέρνω στον νου μου, με οδηγεί -σαν το ταχύπλοο του Οδυσσέα- βαθιά πίσω στον χρόνο. Τότε που, μικρό παιδί, άκουσα από το στόμα της καθηγήτριας των αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο -με την αθωότητα που έχουν από τη φύση τους όλα τα παιδιά- την ανάγνωση των “Σικελικών” του Θουκυδίδη. Η Σικελία, έκτοτε, ήταν για μένα όνομα μισητό. Ή, μάλλον, ένα όνομα που με φόβιζε. Εκεί δεν είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά και με τρόπο ατιμωτικό ο περήφανος αθηναϊκός στρατός; Στα υγρά λατομεία των Συρακουσών δεν κλείστηκε ο πλήθος των 7.000 άτυχων Αθηναίων αιχμαλώτων; Εκεί μέσα, πατώντας κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλον, δεν βρήκαν οικτρό θάνατο χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές;

Στα Κύματα η Μοίρα του Κόσμου – Προσεγγίζοντας τη Ζωή και το Έργο του Ηλία Βενέζη

«Θα σε ρωτήσουν κει πάνω, σαν έρθει η ώρα: “Ποιον συναπάντησες κάτω στη γη;” Κ’ εσύ θα τους αποκριθείς: “Κανένα. Τον εαυτό μου μόνο”. Θα σε ρωτήσουν ακόμα: “Πίστεψες, τουλάχιστο, στα όνειρα και στις χίμαιρες, στα ταπεινά έργα των ταπεινών ανθρώπων;” Κ’ εσύ θ’ αποκριθείς: “Όχι”. “Πλήρωσες, λοιπόν, γι’ αυτό κει κάτω;” Κ’ εσύ είναι δίκαιο να τους αποκριθείς πώς πλήρωσες, γιατί, εδώ, στη γη, είναι η μοίρα των ανθρώπων».
Γαλήνη

Ένα βιβλίο-σχόλιο για τη ζωή και το έργο ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς της περίλαμπρης γενιάς του ’30. Ένα βιβλίο-προτροπή για όλους εκείνους που γοητεύονται να κυνηγούν στη ζωή τους χίμαιρες και να πιστεύουν στο θαύμα. Ένα βιβλίο καταδίκης της ασχήμιας και ύμνου της ομορφιάς της ζωής. Ένα βιβλίο για τον Βενέζη με τη γραφή του Βενέζη.

Το Όνειρο και οι Μεταμορφώσεις του

Ποια σχέση μπορεί να έχει η απηνής «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη με τις ρομαντικές και ιδιαίτερα ευαίσθητες «Λευκές νύχτες» του Ντοστογιέβσκη; Και πώς δίπλα στον έξω του κόσμου τούτου «Φρανκενστάιν» (της Σέλλεϋ) και στον «Αόρατο» (του Ουέλλς) θα μπορούσε να σταθεί ο πολύπαθος Βενέζης με την αφήγηση του μικρασιατικού δράματος;
Ως από μηχανής θεός με τράβηξε έξω από το αδιέξοδο (όπως συμβαίνει τις περισσότερες, τουλάχιστον, φορές) το όνειρο, αυτό που έχει τη δύναμη να “αφαιρεί βάρος από τα ξύπνια βάσανά μας”.